Flow is een mentale toestand waarin je volledige aandacht hebt voor je wat je aan het doen bent. Je bent gemotiveerd en wat je aan het creëren bent geeft je voldoening. Je weet wat er moet gebeuren en je voelt direct hoe goed je presteert. Verder weet je dat de vaardigheden hebt om je taak uit te voeren. Je maakt je om niets anders meer druk en hebt geen besef van tijd.

Om  in de flow te komen heb je uitdaging en vaardigheden nodig. De taak die je moet doen mag niet te makkelijk maar ook niet te moeilijk voor je zijn. Zie de figuur hiernaast: apathie is als je weinig uitdaging hebt en weinig vaardigheden die je in kunt zetten. Als je in de flow zit heb je voldoende uitdaging gecombineerd met voldoende vaardigheden. Als je te veel vraagt van je vaardigheden en capaciteiten in te korte tijd kan dit uiteindelijk leiden tot een burn-out. Je uitdaging is te hoog. Aan de andere kant kan onderbelasting reden zijn voor een bore-out. Er is een gebrek aan uitdaging. Voor de meeste mensen geldt dat we het best presteren bij een beperkte hoeveelheid spanning of stress. We voelen ons dan goed. De situatie daagt ons uit, maakt alert en zet aan tot het uitproberen van nieuwe vaardigheden en het ontdekken van nieuwe mogelijkheden.  Ontplooiing, ontwikkeling en groei worden gestimuleerd. In de grafiek is dit weergegeven in de flow-balk. Een taak die op een bepaald moment uitdagend is en flow teweeg kan brengen, zal meer routinewerk worden wanneer de kennis en ervaring toenemen. De taak zal na een aantal keer of na enkele jaren niet meer boeien. Sommige mensen vinden dit prima en zijn tevreden met werk dat weinig uitdaging biedt. Anderen zoeken zelf constant naar uitdagingen die flow teweeg kunnen brengen.

‍

Het autonome zenuwstelsel en zijn functie

Het autonome zenuwstelsel regelt vooral de werking van inwendige organen, onder andere de ademhaling, de spijsvertering en het verwijden en vernauwen van bloedvaten en het beïnvloedt ook de hartslag. Over dit soort functies hoef je niet na te denken. De manier waarop het lichaam omgaat met stress vindt ook plaats binnen het autonome zenuwstelsel. Het stelsel bestaat uit twee takken die zorgen voor activatie (de sympathicus) en ontspanning (de parasympathicus).

De sympathicus wordt ook wel het gaspedaal van het lichaam genoemd. Tijdens een stressvolle situatie wordt dit zenuwstelsel geactiveerd. Er komt adrenaline vrij, je hartslag stijgt, spieren worden aangespannen en je bloeddruk gaat omhoog. Het sympathisch zenuwstelsel stelt ons in staat om te overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en te presteren. De bedreigende roofdieren van vroeger hebben plaatsgemaakt voor examens, ontslag, werkdruk en ga zo maar door. Het lichaam reageert echter hetzelfde. Na de stressvolle situatie treedt normaal gesproken het parasympatisch zenuwstelsel in werking. Dit rempedaal en de "acculader" van je lichaam is verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. Als de parasympathicus actief is, daalt je hartslag, daalt je bloeddruk, krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. Dit deel van het zenuwstelsel zorgt voor herstel en lichamelijke ontspanning.

Bij langdurige stress ontstaat er een disbalans in het functioneren van het autonome zenuwstelsel. Dit kan zich uiten in klachten als spierpijn, vermoeidheid, rugpijn of hyperventilatie maar ook in angst of depressie. Op het moment dat je lichaam deze weerstand geeft kun je niet in de flow komen. Flow is namelijk een staat van balans tussen rust en actie. Daardoor heb je een open mind en ben je bewust (zie figuur stand 1). Wanneer je lichaam in een stressreactie blijft ga je op de automatische piloot functioneren (stand 2).

De flow bereiken in je werk

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om flow te bereiken. Ten eerste is het belangrijk dat je je goed kunt concentreren. Als je je niet kunt concentreren kun je je nooit volledig focussen op dat waar je mee bezig bent. Zorg dus voor rust en verwijder zoveel mogelijk afleidingen. Denk aan je telefoon en zorg dat je niet gestoord kan worden. Daarnaast is het belangrijk dat je werk uitdagend is maar niet te moeilijk. Het moet passen bij je vaardigheden en misschien wel het belangrijkste: je moet je werk leuk vinden. De werkzaamheden passen bij je talenten.

‍